Een ondernemer met een familiebedrijf in de agrarische sector stond voor een grote stap. Na jaren van opbouw wilde hij zijn onderneming langzaam overdragen aan zijn kinderen. De continuïteit van het bedrijf stond voorop: klanten bleven, personeel kende de opvolgers en de productie draaide gewoon door. Toch was er één onderwerp dat hem verraste, en dat niets met de bedrijfsvoering te maken leek te hebben: de advieskosten rond de overdracht.

Hij had zijn accountant en fiscalist ingeschakeld om de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) goed te benutten. De facturen daarvoor liet hij netjes via de holding lopen. Logisch, dacht hij, het ging immers om de toekomst van het bedrijf. Maar toen de Belastingdienst de aangifte controleerde, kwam er een andere interpretatie: deze kosten zijn niet aftrekbaar.

De kern van de discussie

De BOR is bedoeld om familiebedrijven fiscaal vriendelijk over te dragen. Bij schenking of vererving van een onderneming kan, onder voorwaarden, een groot deel van de waarde vrijgesteld worden van belasting. Maar in de praktijk gaat het niet alleen om de regeling zelf, maar om de vraag wie de kosten maakt en voor wie.

De inspecteur stelde: “De onderneming zelf verandert niet. Alleen de eigenaar.” De ondernemer zag het anders: “De overdracht is juist dé garantie dat het bedrijf blijft bestaan.” De zaak kwam voor de rechter, die de Belastingdienst gelijk gaf. De schenking van aandelen raakte de bedrijfsactiviteiten niet direct. De kosten waren daarom gemaakt in het belang van de aandeelhouder, niet van de onderneming, en dus niet aftrekbaar.

Wanneer raakt een overdracht de onderneming echt?

Op papier is het verschil klein, maar fiscaal enorm. De grens ligt bij het ondernemingsbelang:

• Gaat het om een wijziging in eigendom, zonder gevolgen voor de bedrijfsvoering? Dan is het privé.
• Gaat het om een herstructurering, fusie of verkoop die invloed heeft op organisatie, risico’s of strategie? Dan is het zakelijk.

Bij onze ondernemer was er geen sprake van nieuwe markten, geen integratie, geen verandering in bedrijfsactiviteiten, alleen een overdracht van aandelen aan de volgende generatie. En daarmee viel de aftrek weg.

Het dilemma van de ondernemer

Voor de ondernemer voelde dit wrang. Zijn bedoeling was juist om het bedrijf toekomstbestendig te maken. De opvolging was zorgvuldig voorbereid, de kinderen waren betrokken en hij had veel tijd en geld gestoken in een soepele overgang. Maar fiscaal gezien werd dat “familiezorg” en geen bedrijfsuitgave.

De keuze werd ineens strategisch: moet je de overdracht volledig zakelijk inrichten of accepteren dat een deel van de kosten privé blijft?
Zijn adviseur wees hem erop dat timing en structuur het verschil kunnen maken. Door vooraf bepaalde stappen, bijvoorbeeld een fusie, managementparticipatie of gefaseerde verkoop, kan de overdracht wel zakelijk worden aangemerkt. Dan zijn de advieskosten onderdeel van de bedrijfsstrategie, niet van een schenking.

De waarde van structuur en documentatie

Wie te maken krijgt met de BOR, moet verder kijken dan alleen de vrijstelling. De echte waarde zit in goede voorbereiding:

• Leg vast wat de onderneming raakt: organisatie, financiering, governance.

• Beschrijf waarom de advieskosten zakelijk zijn: continuïteit, risicospreiding, groei.

• En zorg dat het motief van de onderneming leidend is, niet het privébelang van de aandeelhouder.

Voor kopers en opvolgers speelt dit ook mee. Niet-aftrekbare kosten kunnen de uiteindelijke prijs beïnvloeden en leiden tot discussies over waardering. Een overdracht die fiscaal niet goed is gedocumenteerd, voelt voor kopers al snel minder professioneel.

Hoe mijnbedrijfsoverdracht.nl hierin begeleidt

Bij mijnbedrijfsoverdracht.nl zien we deze situaties steeds vaker. Ondernemers willen zorgvuldig overdragen, maar lopen vast op de grens tussen privé en zakelijk. Onze adviseurs helpen om die lijn helder te trekken.

We beginnen met een analyse van de structuur:

• Raken de advieskosten de bedrijfsvoering of alleen het aandeelhouderschap?
• Kan een reorganisatie of gedeeltelijke verkoop helpen om de uitgaven wel zakelijk te maken?
• En hoe borg je dat fiscaal en juridisch correct, zodat de Belastingdienst niet achteraf corrigeert?

Daarnaast zorgen we voor duidelijke documentatie en een onderbouwing die ook in een due diligence standhoudt. Zo wordt een familieoverdracht geen fiscaal mijnenveld, maar een gecontroleerd proces waarin de onderneming en opvolgers centraal staan.

Conclusie: bedrijfsoverdracht vraagt niet alleen visie, maar precisie

De BOR is een krachtige regeling, maar de fiscale details maken het verschil tussen voordeel en frustratie. Advieskosten zijn pas aftrekbaar als ze de onderneming echt raken, niet als ze alleen de familiebelangen dienen. Voor ondernemers die de volgende stap willen zetten, geldt daarom: denk tijdig na over structuur, motiveer de zakelijke noodzaak en leg alles goed vast. Zo blijft de overdracht niet alleen fiscaal zuiver, maar ook strategisch sterk. Want in de praktijk blijkt: succes in bedrijfsoverdracht draait niet alleen om waardering of timing, maar om het juiste verhaal achter elke euro.